Phim Hàn từng là biểu tượng thống trị màn ảnh châu Á, nhưng nay lại đối mặt với hàng loạt tranh cãi, khiến khán giả trong và ngoài nước không khỏi thất vọng. Nguyên nhân không hẳn do diễn xuất hay kịch bản, mà xuất phát từ những sai sót trong thể hiện các yếu tố văn hóa, lịch sử, thậm chí là xúc phạm tôn giáo. Suzy, Jeon Ji Hyun, Yoona, Kim Go Eun… nhiều ngôi sao hạng A đã vướng vào làn sóng chỉ trích vì những ‘vùng cấm’ trong phim họ tham gia. Đây không còn là những sự cố đơn lẻ, mà là một vấn đề mang tính hệ thống, khi các nhà làm phim Hàn Quốc quá tự tin vào sức ảnh hưởng toàn cầu, nhưng lại thiếu sự cẩn trọng cần thiết đối với văn hóa và lịch sử của các quốc gia khác.
Phim Hàn và bài toán toàn cầu hóa: Ranh giới giữa sáng tạo và xúc phạm
Trong thập kỷ qua, phim Hàn đã chứng minh khả năng lan tỏa mạnh mẽ trên toàn cầu, từ Parasite đến Squid Game, trên cả nền tảng truyền hình truyền thống và Netflix. Cùng với khát vọng đó là xu hướng mở rộng bối cảnh ra quốc tế, đề cập đến các quốc gia khác, khai thác các yếu tố tôn giáo và tín ngưỡng. Điều này vô tình tạo ra một ranh giới mong manh giữa sáng tạo và xúc phạm, và khi vượt quá giới hạn, hậu quả thường rất nghiêm trọng.
Xem thêm phim hot tại: https://phimmoi.guru/
Bộ phim Tempest của Jeon Ji Hyun là một ví dụ điển hình. Một câu thoại bị cho là ám chỉ Trung Quốc là một quốc gia ‘chỉ toàn chiến tranh’ đã khiến bộ phim này gặp phải làn sóng phản đối dữ dội. Khán giả Trung Quốc đồng loạt tẩy chay và đánh giá 1 sao, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của Jeon Ji Hyun, người vốn có lượng fan hùng hậu tại đây. Nhiều nhãn hàng tại Trung Quốc cũng ngừng hợp tác với cô, gây thiệt hại không chỉ về danh tiếng mà còn về mặt tài chính.
Suzy cũng không tránh khỏi làn sóng phản ứng dữ dội với Genie Make A Wish. Bộ phim bị chỉ trích vì cố tình bôi nhọ Trung Quốc khi sử dụng tiếng Trung cho các nhân vật phản diện, dù bối cảnh phim không liên quan đến quốc gia này. Sau một vài tập phát sóng, mạng xã hội dậy sóng, điểm số phim giảm mạnh, và Suzy, người từng được mệnh danh là ‘tình đầu quốc dân’, trở thành tâm điểm chỉ trích vì ‘thiếu nhạy cảm’.
Tình huống tương tự xảy ra với Yoona trong Ngự Trù Của Bạo Chúa, tác phẩm bị cho là xuyên tạc lịch sử và xúc phạm văn hóa ẩm thực Trung Hoa. Trước đó, Yoona cũng từng bị chỉ trích với King The Land, khi phim khắc họa một hoàng tử Ả Rập nghiện rượu và mê gái, một hình ảnh bị đánh giá là xúc phạm nghiêm trọng đến tôn giáo và văn hóa Trung Đông.
Không chỉ ở nước ngoài, khán giả Việt Nam cũng đã lên tiếng khi Little Women của Kim Go Eun có lời thoại xuyên tạc chiến tranh Việt Nam, gọi ‘lính Hàn Quốc là anh hùng của chiến tranh Việt Nam’ cùng nhiều chi tiết xuyên tạc khác. Hậu quả là bộ phim đã bị Netflix Việt Nam gỡ bỏ hoàn toàn, trở thành tiền lệ nghiêm trọng nhất trong lịch sử phim Hàn phát sóng tại Việt Nam.
Những ví dụ này cho thấy tham vọng toàn cầu hóa đang khiến phim Hàn tự ‘bóp nghẹt’ chính mình. Họ muốn được cả thế giới hiểu và yêu mến, nhưng lại kể câu chuyện của thế giới bằng một lăng kính chủ quan, đôi khi là kiêu ngạo.
Bài học đắt giá: Sự chủ quan và cái giá phải trả
Nguồn gốc của những tranh cãi này không nằm ở diễn viên hay cốt truyện, mà nằm ở tư duy của những người làm phim. Mặc dù nỗ lực vươn ra toàn cầu, phim ảnh Hàn Quốc lại quên rằng mỗi quốc gia đều có những ‘vùng cấm’ mà không thể tùy tiện xâm phạm. Sáng tạo là quyền, nhưng sáng tạo quá đà lại là con dao hai lưỡi. Từ Joseon Exorcist bị cấm chiếu sau hai tập vì sử dụng đạo cụ Trung Quốc trong bối cảnh Joseon, đến Squid Game 2 gây phẫn nộ ở Việt Nam vì nhân vật kể chuyện cha từng ‘tham gia chiến tranh’,… tất cả đều xuất phát từ một sai lầm chung: coi nhẹ việc kiểm duyệt văn hóa. Các biên kịch muốn tạo ra sự mới lạ, nhưng lại không dành đủ thời gian để tìm hiểu về ý nghĩa, bối cảnh hoặc cảm xúc mà những chi tiết đó có thể gợi lên cho khán giả quốc tế. Hoặc đôi khi họ có tìm hiểu, nhưng lại không muốn tuân thủ.
Điện ảnh Hàn Quốc rất giỏi trong việc quảng bá văn hóa của đất nước mình, nhưng chính điều đó lại khiến họ dễ rơi vào sự cực đoan khi viết về các quốc gia khác. Điều này khiến khán giả toàn cầu cảm thấy bị xúc phạm, đặc biệt là ở những quốc gia có lịch sử nhạy cảm với Hàn Quốc như Trung Quốc. Không thể phủ nhận rằng tham vọng của các nhà làm phim Hàn Quốc là chính đáng khi họ muốn dẫn đầu châu Á và biến phim ảnh thành công cụ xuất khẩu văn hóa. Tuy nhiên, để thực sự trở thành một đế chế, Hallyu cần học cách tôn trọng các ranh giới và sự khác biệt. Việc hàng loạt bộ phim bị gỡ bỏ, tẩy chay, nhận điểm số thấp trên các chuyên trang phim ảnh quốc tế hay diễn viên bị ‘phong sát’ là một lời cảnh tỉnh rõ ràng nhất. Bởi vì khán giả không chỉ xem phim để giải trí, mà tự tôn dân tộc là một vấn đề vô cùng nhạy cảm ở bất kỳ quốc gia nào.
Nguồn ảnh: Tổng hợp